Tyrknesk knattspyrna í uppnámi – 17 dómarar handteknir í stórfelldu veðmálahneyksli

Tyrknesk knattspyrna stendur á brauðfótum eftir að upp komst um eitt stærsta spillingarhneyksli í sögu evrópskra íþrótta. Alls hafa 17 dómarar verið handteknir og 149 dómurum verið vikið frá störfum, vegna ásakana um að hafa haft áhrif á úrslit leikja og misnotað embætti sitt. Auk þess hafa forseti úrvalsdeildarliðsins Turgay Ciner og fyrrverandi eigandi, Fatih Sarac, verið handteknir.

Rannsókn sem hristir upp í tyrkneskri knattspyrnu

Málið komst fyrst í hámæli 31. október, þegar fram kom að tugir dómara og VAR-starfsfólks hefðu verið stöðvuð í starfi eftir leynilega rannsókn. Hún leiddi í ljós að margir þeirra höfðu virka veðmálareikninga og höfðu jafnvel veðjað á leiki sem þeir sjálfir dæmdu.

Af 571 skráðum dómurum í Tyrklandi voru 371 með veðreikning, þar af 152 sem veðjuðu reglulega.Tólf þeirra voru starfandi dómarar eða aðstoðardómarar í úrvalsdeildinni, en nokkrir höfðu gert ótrúlega mörg veðmál – einn þeirra 18.277 sinnum.

„Siðferðiskreppa í tyrkneskri knattspyrnu“

Forseti Tyrkneska knattspyrnusambandsins (TFF), Ibrahim Haciosmanoglu, segir að spillingin endurspegli dýpri siðferðisbrest í þjóðaríþróttinni:

„Það ríkir siðferðiskreppa í tyrkneskri knattspyrnu. Rót vandans er siðferðileg. Við verðum að byrja á nýjum grunni.“

Bæði UEFA og FIFA hafa tekið málið til skoðunar og gætu lengt bann dómara til æviloka ef sakfellingar verða staðfestar.

Handtökur og grunur um leikjauppgjör

Í byrjun nóvember drógu saksóknarar 21 einstakling til yfirheyrslu – þar af 17 dómara og að minnsta kosti einn háttsettan starfsmann úrvalsdeildarliðs. Þeir eru grunaðir um að hafa haft áhrif á niðurstöður leikja eða komið að uppgjörsveðmálum.

Rannsóknin hófst eftir að nokkrir dómarar kvörtuðu yfir því að hafa fundið fyrir þrýstingi til að hygla ákveðnum liðum. Fljótlega kom í ljós að margir þeirra höfðu einnig ólögleg veðmál í gangi.

Í tyrkneskum lögum getur uppgjörsveðmál varðað fangelsi í allt að 12 ár, sé sannað að skipulögð glæpastarfsemi sé að baki.

Dæmi um alvarlega spillingu

Árið 2024 mættust Ankaraspor og Nazillispor í þriðju deild Tyrklands. Leikurinn endaði 0–0 – en ekkert skot á mark var skráð.Jafnteflið tryggði báðum liðum æskilega niðurstöðu: Ankaraspor komst í umspil um úrvalsdeildarsæti, Nazillispor forðaðist fall.

Eftir rannsókn TFF kom í ljós að leikmenn beggja liða og forseti Nazillispor höfðu veðjað á 0–0 úrslit.Allir voru þeir dæmdir í bann.

Veðmál allt að 100.000 pund

Tyrkneskir fjölmiðlar hafa afhjúpað fleiri tengsl.Forystumaður Lýðræðisflokksins, Ozgur Ozel, sagði í október að nærri 100.000 pundum hefði verið veðjað á að leikmaður Goztepe, Malcolm Bokele, yrði rekinn af velli í leik gegn Galatasaray.Rannsókn stendur yfir þar sem grunur leikur á að rauða spjaldið hafi verið keypt.

„Nýtt upphaf fyrir tyrkneska knattspyrnu“

Forseti TFF, Haciosmanoglu, segir að 2025 verði notað sem upphaf að hreinni framtíð í tyrkneskri knattspyrnu.Hann hyggst setja á laggirnar nýtt þjálfunarkerfi fyrir dómara með áherslu á siðferði, trúnað og viðvörunarkerfi.

TFF undirbýr einnig að fylgjast í rauntíma með fjármálum dómara og vinna nánar með lögreglu og veðmálafyrirtækjum til að greina grunsamlega hegðun.

Knattspyrnufélagið Besiktas fagnar breytingunum og kallar þær:

„Sögulegt skref í átt að hreinni knattspyrnu.“